مناظره صادق زیباکلام و حسن عباسی
...
افتتاحیه کرسیهای آزاداندیشی در دانشگاه تهران/1 صادق زیباکلام:علوم انسانی اسلامی و ایرانی نداریم حسن عباسی:حرفی نزنید که نسل آینده از شما نگذرد
عصر روز یکشنبه دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران میزبان جمعی از اساتید و دانشجویان این دانشگاه بود که برای شرکت در افتتاحیه کرسی های آزاد اندیشی در تالار شیخ انصاری حضور یافته بودند. بنا بر خبر اعلام شده از این پس دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران هر هفته میزبان یک مناظره با حضور طیف های مختلف فکری و با موضوعات مختلف خواهد بود و هم چنین برگزاری کرسی های هفتگی با موضوعات گوناگون علمی و نظری، با حضور دانشجویان، اساتید و صاحب نظران این دانشگاه در دستور کار خواهد بود. این دست برنامه ریزی ها البته در دانشگاه های مختلف تهران نیز آغاز شده و در دانشگاه های امیرکبیر و شریف نیز طرح هایی در دست اجراست. این همه البته شاید به نوعی اولویت گذاری جدید در مجموعه های دانشجویی را به نمایش می گذارد.
به گزارش رجانیوز، در مراسم افتتاحیه که به همت دبیرخانه کرسی های آزاد اندیشی به عنوان زیر مجموعه بسیج دانشجویی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران برگزار شده بود؛ ابتدا دکتر صادق زیباکلام عضو هیئت علمی و استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران به ایراد نظر خود پیرامون کرسی های آزاد اندیشی پرداخت.
وی با اشاره به اينكه كسي دقيقا نمي‌داند كرسي‌هاي آزادانديشي چه بوده و برنامه‌هاي آن چيست؟ گفت: بايد نكته دردآلودي را مطرح كنم و آن اين است كه اكنون صحبت از كرسي‌هاي آزادانديشي در زماني صورت مي‌گيرد كه از جهت ديگري شاهد عكس جريان آزادانديشي در بعضي از دانشگاه‌ها هستيم و طي روزهاي گذشته یکی از اساتيد دانشگاه علامه طباطبايي و یکی از دانشگاه تربيت‌مدرس اخراج شدند و من نمي‌دانم در اين شرايط كرسي‌هاي آزاد انديشي چه مفهومي دارد؟
زيبا كلام با اشاره به اينكه انجمن های اسلامی ساير دانشگاه‌ها تعطيل و يا در شرف تعطيلي است در ادامه تصريح كرد: آنچه كه اكنون مشاهده مي‌كنيم اين است كه گفته‌ها با آنچه عمل مي‌شود در جامعه همخواني ندارد.
استاد علوم سياسي دانشگاه تهران در ادامه بيان داشت: تا آنجا كه اطلاع دارم برنامه‌اي در خصوص حذف و كنار گذاشتن اساتيد دگرانديش به جز چند مورد بخصوص در دانشگاههاي علامه طباطبايي و تربيت مدرس نبوده است.
وي افزود: در دانشگاه تهران، شهيد بهشتي، و ساير دانشگاه‌ها اساتيد تسويه يا اخراج نشدند. در دانشگاه علامه طباطبايي شماري از برجسته‌ترين اقتصاددانان و اساتيد كه در نامه‌هاي سرگشاده‌اي به سياست‌هاي اقتصادي دولت نهم و دهم اشكال گرفته‌اند بازنشسته و يا كنار گذاشته شده‌اند.
زيباكلام در ادامه تاكيد كرد: سياست كلي دولت در خصوص اساتيد دگرانديش و منتقد نبايد حذف آنها باشد و بايد اعلام كنم كه كنار گذاشتن اين اساتيد در برخي دانشگاه‌ها با سياست مديران اين دانشگاه‌ها انجام مي‌شود و اين امر به سياست كلي نظام بازنمي‌گردد.
استاد علوم سياسي دانشگاه تهران با طرح اين سوال كه آيا مسئولان يك دانشگاه مي‌تواند اساتيد آن دانشگاه را به دلايل سياسي اخراج كند خاطرنشان كرد: وزارت علوم كه مدعي است بخش‌هاي علوم كشور را زير نظر دارد، آيا نمي‌خواهد در اين امر دخالت كند؟ به يقين مي‌توان گفت وزارت علوم از اخراج اساتيد در دانشگاههاي علامه طباطبايي و تربيت مدرس حمايت كرده و آن را تائيد مي‌كند، پس از اين وزارتخانه انتظار نمي‌رود كه به اين مشكل رسيدگي كند. اما از سوي ديگر از مجلس شوراي اسلامي انتظار مي‌رود كه نسبت به اتفاقات پيش آمده در اين دو دانشگاه اعتراض كرده و بخصوص كميسيون فرهنگي بايد به اين امر رسيدگي كند.
وي افزود: دفاع از حقوق شهروندان از وظايف مجلس هشتم است و نمايندگان مجلسي كه سوگند ياد مي‌كنند تا از حقوق شهروندان و وكلاي خود دفاع كنند چرا نسبت به اين امور پيگيري نمی کنند؟ زيبا كلام با اشاره به اينكه متاسفانه هيچ حركتي در اين خصوص از مجلس مشاهده نكرده‌ايم، در ادامه تصريح كرد: در اين شرايط صحبت از كرسي‌هاي آزادانديشي مي‌شود و من در اين جا كلياتي را در خصوص علوم انساني بيان مي‌كنم.
استاد علوم سياسي دانشگاه تهران در ادامه بيان داشت: پس از حوادث 22 خرداد ماه سال 88 مسئله علوم انساني مطرح شد و علوم انساني به عنوان متهم پيش آمدن اين حوادث مورد بازخواست قرار گرفت.
زيبا كلام گفت: با توجه به كسر قابل توجهي از دانشجويان، قريب به يك ميليون و 800 هزار دانشجو در رشته‌هاي علوم انساني تحصيل مي‌كنند و اين دانشجوياني هستند كه موجبات اعتراض را پديد آوردند.
وي افزود: از اواسط تابستان گذشته مسائلي مطرح شد مبني بر اينكه علوم انساني چگونه بايد اصلاح شود و محصول آن اين باشد كه دانشجويان اين رشته به دولت انتقاد نكنند.
زيبا كلام درادامه تصريح كرد: برخي افراد اساتيد اين رشته را متهم كردند كه دانشجويان علوم انساني را بي‌دين بار آوردند و من معتقدم كه احضار علوم انساني به عنوان متهم به دادگاه موجب حوادث پس از خرداد 88 شده است.
اين استاد دانشگاه خاطرنشان كرد: اي كاش اين موارد و حوادث بر گردن علوم انساني بود چون مي‌توانستيم با اين شيوه دانشگاه‌ها و دانشكده‌هاي علوم انساني را تعطيل كنيم اما من به كساني كه علوم انساني را نسبت به حوادث سال 88 متهم مي‌كنم سوالي را مطرح مي‌كنم؛ مگر اين علوم انساني در زمان محمدرضا پهلوي در اين دانشگاه‌ها تدريس نمي‌شد؟ اين علوم انساني در رژيم گذشته نيز در دانشگاه تهران و ساير دانشگاه‌ها تدريس مي‌شد و چرا آن موقع اين رشته دانشجويان را بي‌دين بار نياورده است بلكه بالعكس بخش عمده اين دانشجويان اسلام‌گرا شده‌اند. اگر محتواي اين علوم موجب بي‌ديني و زوال دانشجويان مي‌شود چرا در زمان طاغوت اين اتفاق نيفتاده است؟
زيباكلام در ادامه بيان داشت: ما عكس‌هاي شهداي دانشجوي حقوق و علوم انساني را در راهروي همين دانشكده نصب كرده و هر روز نظاره‌گر آنها هستيم. حال بايد پرسيد آيا اين دانشجويان در همين رشته درس نخوانده‌اند و شايد از نظر شما آنها در نجف و امثال آن درس خوانده باشند پس چطور شده است به خواسته خودشان در جبهه‌هاي جنگ روي مين رفتند.
وي با اشاره به اينكه اشكال اساسي علوم انساني در جامعه ما اين است كه اين رشته فوق العاده عقب مانده است خاطرنشان كرد: عقب ماندگي در علوم از لحاظ كاربردي نيز بايد ملاحظه شود و اين در حالي است كه در شرايط كنوني محصولات ايران وارد بازارهاي جهاني نمي‌شوند.
زيباكلام با تاكيد بر اينكه عقب ماندگي در حوزه علوم انساني را مستقيما نمي‌توان ديد خاطرنشان كرد: اگر كرسي‌هاي آزاد انديشي ادامه پيدا كند مي‌توانيم مفصل‌تر در خصوص علوم انساني بحث كنيم و اعلام كنيم كه اشكال اصلي اين علوم در جامعه ما چيست.
استاد علوم سياسي دانشگاه تهران در ادامه بيان داشت: پس از حوادث 22 خرداد سال 88 مسئله اسلامي كردن علوم انساني به صورت جدي مطرح شده است و اگر اين سلسله جلسات ادامه پيدا كند بايد به صورت خيلي جدي به اين امر بپردازيم كه آيا واقعا علوم سياسي و علوم انساني اسلامي داشته‌ايم يا خير؟
وي افزود: من معتقدم علوم انساني غربي، شرقي، مسيحي، بودايي و زرتشتي هم نداريم. ما آنچه در علوم انساني داريم نظر و انديشه انسان‌هاي مختلف است. لذا علوم انسانی بومی و اسلامی هم نداریم.
اين استاد دانشگاه خاطرنشان كرد: نگاه به انسان در حوزه علوم انساني در دانشگاههاي كشور ما يك نگاه غربي است و بايد نگاه اسلامي را در خصوص انسان در دانشگاههاي خود پيدا كنيم و كرسي‌هاي آزاد انديشي را بايد به صورت مفهومي ادامه دهیم.
در ادامه این برنامه سعید زیباکلام، ابراهیم فیاض و حسن عباسی نیز به ایراد نقظه نظرات خود در این رابطه پرداختند که به علت مرتبط بودن مباحث مطرح شده از سوی دکتر حسن عباسی به سخنان صادق زیباکلام، مشروح سخنان عباسی را از نظر می گذرانیم.
رئيس مركز دكترينال امنيت بدون مرز با اشاره به اينكه مشكلي كه اكنون در اين مقوله وجود دارد مشكلات ساختاري است خاطرنشان كرد: از حوزه‌ها و دانشگاه‌ها در خصوص بحث آزاد انديشي چيزي استخراج نمي‌شود پس بايد آستين‌ها را خود بالا بزنيم و به توليد علم و روش‌هاي آن دست بزنيم.
عباسی تصريح كرد: نهادهاي كشور مي‌خواهند توليد علم را فقط توصيف كنند و فرهنگستان علومي كه یکی از مسئولینش توليد علم را فقط در حد توليد آبميوه وصف کرده است، بهتر از این هم اقدام نخواهد کرد و نباید اصلا از آنها انتظار تحول در این زمینه را داشت.
وی تاكيد كرد: اكنون در خصوص توليد علم و نخبه پروري فقط در كشورمان به توصيف آن اكتفا مي‌شود در صورتي كه شوراي عالي انقلاب فرهنگي بايد در اين خصوص راهها و روش‌ها را تبيين كند و اگر واقعا نمي‌توانند به اين امر بپردازند وارد گود شده و 230 واحد درسي از كارشناسي تا دكترا را در دانشگاه تدريس كنند.
وي با اشاره به اينكه من دكتري را در ايران نديدم كه دكترين داشته باشد خاطرنشان كرد: قبل از انقلاب مفهومي به نام تيمسار ارتش وجود داشت و مقام معظم رهبري فرمودند اين مفهوم داراي اشكال است كه اكنون اين مفهوم به نام امير تغيير نام داده است و طبق همين امر بايد در خصوص آزادانديشي و مقوله علوم انساني پيگيري لازم را داشته باشيم و از ریشه و بسیاری از مفاهیم به اصلاح بپردازیم.
عباسي در ادامه بيان داشت: ما نه تنها در حوزه‌ها بلكه در دانشگاههاي كشورمان نيز هيچ مجتهدي نداريم. در كدام دانشگاه ما استاد دانشگاه دكترين و نظريات خود را در كلاس‌هاي خود تدريس مي‌كند؟ استادي كه نظريات خود را تدريس مي‌كند اين استاد يك دكتر واقعي است نه اساتیدی که نظریات صدها سال قبل شرق و غرب را حفظ می کنند و مثل نوار کاست آن را تحویل دانشجو می دهند. در این صورت فرق آنها با ضبط صوت چیست؟ چرا حاضر نیستند خودشان ایده ی جدیدی را تولید کنند و بر مبنای آن تدریس کنند؟
عباسی گفت: مقام معظم رهبري چند سال گذشته در جلسه‌اي با مسئولان نظام در بخشي از سخنان خود فرمودند كاش فردايي وجود داشت تا انسان‌ها خارج از فضاي جايگاهي خود ساعت‌ها را به بحث‌هاي علمي بپردازند و اين در حالي است كه آقايان دانشگاه تهران به مقام معظم رهبري پيشنهاد اعطاي دكترا مي‌دهند تا به همه بفهمانند امكان توليد علم در كشور وجود ندارد. اما در كشوري چون فرانسه چنين مكان‌هايي از ساليان دور تاسيس شده و افراد پيش نويس نظريات خود را به اين مراكز ارسال مي‌كنند و حتي مي‌توانند در خصوص نظريات خود صحبت علمي كنند.
رییس مرکز دکترینال امنیت بدون مرز در ادامه تاكيد كرد: افتخار وزير علوم ما اين است كه 10 هزار مقاله در ISI ارسال كرده‌اند و اين در حالي است كه ما براي آنگولاساكسون كه همان آمريكايي‌ها، انگليسي‌ها و استراليايي‌ها هستند به صورت رايگان توليد علم مي‌كنيم و 95 درصد اين مقاله‌ها در ايران حتي ترجمه هم نمي‌شود و در دسترس دانشجويان و محققان ايراني قرار نمي‌گيرد.
اين كارشناس مسائل استراتژيك در ادامه گفت: دانشجوي ايراني بايد براي توليد علم 300 درصد زحمت بكشد به گونه‌اي كه بايد علم را به زبان انگليسي، عربي و فارسي بداند، اين در حالي است كه يك دانشجوي الازهر مصر بايد براي توليد علم 200 درصد زحمت كشيده و دانشجوي اروپايي 100 درصد زحمت بكشد. اما دانشجو و استاد ايراني تنها در مقوله توليد علم 33 درصد زحمت مي‌كشد.
رئيس مركز دكترينال امنيت بدون مرز در ادامه تصريح كرد: آمريكا از سال 2002 به بعد از گام سوم علم كه همان رسيدن به مقطع دكترا است عبور كرد و اكنون از مرحله تيمكس نيز در حال عبور است و اين در حالي است كه ما در جامعه‌اي مي‌خواهيم آزادانديشي كنيم كه هنوز به اين مراحل دست پيدا نكرده‌ايم.
وي با اشاره به اينكه در بحث آزاد انديشي بايد ريشه مفهوم را شناخته و ترمينولوژي داشته باشيم، خاطرنشان كرد: عمده مفوم‌هاي علوم انساني كه در سر در دانشگاههاي كشور مي‌بينيم محل اشكال هستند. جامعه شناسي، علوم سياسي، روانشناسي و ... با مفهوم اصلي آنها يكي نيست.
عباسي خاطرنشان كرد: دليل ديگر اينكه علم در جامعه ما توليد نمي‌شود اين است كه حوزه علميه از فلسفه و اصول فاصله گرفته است.
وی گفت: ابزار در توليد علم و در حوزه علوم انساني يك مفهوم كلي است ما بايد يك مفهوم را در خود پديد آورده و 20 تا 30 سال نسبت به رشد آن مفهوم تلاش كنيم تا به توليد علم برسيم.
وي افزود: وقتي توليد علم نداريم تكيه بر رياست فرهنگستان علوم غصب است. فرهنگستان علوم باید توضیح دهید که تا کنون پیرامون تولید علم چه اقدامی کرده است؟
عباسي در بخش ديگري از سخنان خود در واكنش به سخنان صادق زيبا كلام گفت: اين استاد در سخنان خود اعلام كرد كه برخي از اساتيد از دانشگاه‌ها اخراج مي‌شوند كه من به اين استاد اعلام مي‌كنم آيا شما ليبرالي فكر نمي‌كنيد و به راحتی در دانشگاه تدريس نمي‌كنيد؟ به من بگویید کجا به خاطر اندیشه شما با شما برخورد شده است؟ و اگر غیر از این است پس چرا هم شما و هم هزاران نمونه از شما در دانشگاه های کشور به تدریس مشغول هستند؟ شما در حیطه تخصص تان همان لیبرالیزم را درس بدهید اما به اسم اسلام نگویید علوم انسانی دینی وجود ندارد.
وي افزود: پس ميان مباحث سياسي و بحث‌هاي امنيتي تفاوت‌هايي وجود دارد و بايد به اين استاد علوم سياسي اعلام كنم كه در كشورهاي غربي نيز چندي پيش استادي را به جرم ارائه طرح تروريزم روشنفكري از يك دانشگاه آمريكايي اخراج كردند.
عباسي خاطرنشان كرد: من چندی قبل در عرصه سياست خطاب به سياستمداران اين سئوال را مطرح كردم كه چرا برخی از آنها مي‌گويند ما نمي‌توانيم؟ اما جالب اين است كه برخي از اين سياستمداران به رهبري رئيس فرهنگستان علوم اخیرا حدود 196 صفحه مقاله به صورت رنگي و کاغذ گلاسه تحت عنوان یک نشریه خاصی تهيه كرده و با مطالب خاصي عنوان كردند كه نمي‌توانيم. اینکه ما نمی توانیم هم اینقدر دیگر تبلیغ می خواهد؟ اینکه فضای ذهنی دانشجویان و جوانان این کشور را به این سمت ببریم که نمی شود و نمی توانیم و علم دینی و اسلامی و ایرانی نداریم این همه گفتن دارد؟
رئيس مركز دكترينال امنيت بدون مرز با مطرح كردن اين سئوال كه چرا فرهنگستان علوم نمي‌تواند توليد علم كند خاطرنشان كرد: فرهنگستان علوم به اين دليل نمي‌تواند توليد علم كند كه دكترهاي فلسفه آن در نظريات كانت گير افتاده‌اند.
عباسي در بخش ديگري از سخنان خود به اظهارات باراك اوباما رئيس جمهور آمريكا در خصوص بحث هسته‌اي ايران اشاره و تاكيد كرد: سه شنبه گذشته باراك اوباما رئيس جمهور آمريكا در سخناني اعلام كرد كه ما به غير از ايران و كره شمالي به هيچ كشور ديگري حمله اتمي نمي‌كنيم كه در اينجا بايد پرسيد چرا و به چه جرم؟ آيا ما به جرم رسيدن به فن آوري هسته‌اي بايد تهديد شويم؟
عباسی افزود: الان در آمریکا بنیان داروینیزم زیر سئوال است و استادانی را که با این پدیده مخالفت می کنند را به عنوان تروریزم روشنفکری از دانشگاه بیرون انداخته اند زیرا آمریکایی ها متعقد هستند وقتی کسانی اعتقاد دارند که طراحی این عالم هوشمند است و فقط می خواهند بگویند که پشت این عالم خداست پس آن زمان این اساتید می خواهند نظریه پردازی خود را بر روی تئوکراسی اعلام کند نه دموکراسی. درهمین زمینه اکنون 11فیلم مستند در فضای سایبری وجود دارد که یکی از آنها نیز امسال در قسمت فیلم های خارجی جشنواره فجر اکران شد.
عباسي در ادامه افزود: استادي كه ادعا مي‌كند چرا آزادانديشان اخراج و دستگير مي‌شوند بايد به وي اعلام كرد كه شما چرا آدرس غلط به مخاطبان خود مي‌دهيد. آيا كساني كه اخراج و يا دستگير مي‌شوند آزادانديش هستند؟ شما با عنوان يك استاد دانشگاه آيا دكترين دارید؟ من عضو هیئت علمی این دانشگاه نیستم اما شما که حقوق این نظام را می گیرید و در این دانشگاه تدریس می کنید به دانشجویانتان توضیح دهید چه حرکتی طی سالهای تدریس تان انجام داده اید؟ چقدر تلاش کرده اید که یک دکترین داشته باشید و آن را تدریس کنید نه افکار دیگران را؟ که بعد می گویید چنین چیزی وجود ندارد.
آيا شما از خود در حوزه توليد علم نظريه‌اي داشته‌ايد؟ كساني كه به عنوان مثال در دانشكده مديريت و با گرايش مسائل استراتژيك مدرك دكترا مي‌گيرند فقط يك رويكرد و طرح استراتژيك را آموزش مي‌بينند و در دانشگاهي چون دانشگاه عالي دفاع ملي آيا كسي هست که دو رويكرد را تدريس و يا تحصيل كرده باشد؟
رئيس مركز دكترينال امنيت بدون مرز خطاب به اساتيد دگرانديش تاكيد كرد: افرادي آمدند و شوراي عالي انقلاب فرهنگي را در ابتداي پيروزي انقلاب تاسيس كردند اما اكنون در صداي آمريكا و بي بي سي فارسي از آزادي بيان در ايران ابراز ناراحتي مي‌كنند و شما استادي كه حامي اينگونه افراد هستيد روزي آبروي شما هم مانند آنان خواهد رفت.
عباسی تصریح کرد: اینکه شما امروز می گویید ما علم دینی و اسلامی و ایرانی نداریم برای خودتان بد است. نسل آینده از شما نخواهد گذشت چون ان شالله ما از این مرحله نیز عبور خواهیم کرد و در آینده به تولید علم بومی نیز خواهیم رسید و شما که امروز این حرفها را می زنید باید پاسخگوی آیندگان باشید. بسیاری از شما بودند که اول انقلاب حرفهایی زدند که امروز از گذشته خود شرمنده هستند چون نسل ها عوض شد و مشخص شد چه کسی درست می گفت و چه کسی اشتباه، لذا من از نسل حاضر عذرخواهی می کنم که نسل ما نتوانست اقدام مهمی در راستای تولید علم بومی انجام دهد اما انشالله با همت شما از این مرحله هم خواهیم گذشت و با سرعت بیشتر به سمت سربلندی ایران اسلامی نزدیک خواهیم شد.